Từ hạt gạo, nghĩ về thương hiệu quốc gia – tigifood
Giỏ hàng

Từ hạt gạo, nghĩ về thương hiệu quốc gia

Trung tuần tháng 11-2019, trong khuôn khổ Hội nghị quốc tế lần thứ 11 về thương mại gạo ở Ma-ni-la (Phi-li-pin), gạo ST25 của Việt Nam giành giải “Gạo ngon nhất thế giới” tại cuộc thi World’s Best Rice. Sự kiện là dấu mốc trong quá trình định hình thương hiệu gạo Việt Nam. Bởi suốt thời gian dài, Việt Nam là quốc gia xuất khẩu gạo đứng tốp đầu thế giới nhưng chất lượng gạo lại chưa được đánh giá cao.

Gạo ST25 thuộc dòng lúa thơm ST do kỹ sư Hồ Quang Cua (Doanh nghiệp tư nhân Hồ Quang Trí, Sóc Trăng) lai tạo và cải tiến trong 20 năm qua. Ngay sau khi được vinh danh, gạo ST25 gây sốt trên thị trường. Ở tỉnh Sóc Trăng, quê của kỹ sư Hồ Quang Cua, người dân tìm đến các cửa hàng, đại lý săn lùng bằng được. Ở TP Hồ Chí Minh, Hà Nội…, để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng, nhiều cửa hàng, đại lý cũng nhập gạo này về bán.

ST25 là giống chưa đại trà, lại vừa qua giai đoạn thử nghiệm, cho nên lượng gạo có sẵn không nhiều. Doanh nghiệp sở hữu ST25 khẳng định chỉ nghiên cứu, sản xuất số lượng hạn chế, chưa bán giống mà mới phân phối gạo tới một số đại lý chính thức nên khó có nhiều gạo ST25 trên thị trường. Tuy nhiên, do nhu cầu tăng đột biến, gần đây xuất hiện nhiều loại gạo nhái ST25. Có người tiêu dùng phản ánh gạo ST25 không ngon, hóa ra mua nhầm gạo pha trộn; có doanh nghiệp tự ý lấy hình ảnh “cha đẻ” gạo ST25 minh họa cho sản phẩm của mình, bán giá cao; nhiều loại gạo không rõ nguồn gốc, xuất xứ gắn mác ST25 được bán tràn lan trên internet…

Nhiều năm trở lại đây, các nước ở khu vực như Thái-lan, Cam-pu-chia, Mi-an-ma… thay đổi tư duy, tập trung cải tiến, tạo ra các giống lúa cho gạo chất lượng cao, nhờ đó tạo dựng chỗ đứng trên “bản đồ gạo” thế giới. Tại cuộc thi World’s Best Rice mười năm qua, đứng đầu danh sách chủ yếu là Thái-lan, tiếp đến là Cam-pu-chia, Mỹ, Mi-an-ma. Ở Việt Nam, lâu nay nhiều doanh nghiệp xuất khẩu gạo chỉ quan tâm số lượng, chưa chú trọng chất lượng. Bởi vậy, suốt thời gian dài, gạo Việt Nam vẫn loay hoay tìm hướng phát triển thương hiệu.

Việc giống gạo ST25 được vinh danh vừa góp phần xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam, vừa là động lực để các địa phương, doanh nghiệp, nông dân nước ta đầu tư sản xuất gạo chất lượng cao. Dù vậy, tình trạng giả thương hiệu đã tác động tiêu cực, triệt tiêu động lực nghiên cứu, sáng tạo bởi không ai mạo hiểm tìm tòi giống mới, đầu tư công sức, tiền bạc để rồi chịu thất bại khi quyền sở hữu trí tuệ bị xâm phạm. Cách làm ăn chụp giật của một số doanh nghiệp dẫn tới nguy cơ giảm chất lượng hạt gạo. Không chỉ làm tiêu tan cơ hội của nông dân và doanh nghiệp nói riêng, nạn gạo giả nhãn mác còn làm mất uy tín của gạo Việt Nam nói chung, hủy hoại nỗ lực định hình thương hiệu.

Xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam đã khó, bảo vệ còn khó hơn nhiều lần. Nhiệm vụ bảo vệ thương hiệu gạo Việt Nam, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ đối với sản phẩm gạo không chỉ là trách nhiệm của người sáng chế hay doanh nghiệp sở hữu giống lúa đó mà là trách nhiệm của cơ quan Nhà nước. Để thực thi, các bộ, ngành liên quan cần tăng cường biện pháp bảo vệ các giống lúa cho gạo chất lượng cao, đẩy nhanh quy trình công nhận gạo thơm quốc gia, tiến hành thủ tục bảo hộ sở hữu trí tuệ gạo ST25 và các loại gạo chất lượng cao của Việt Nam, tăng chế tài đối với hành vi vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, thúc đẩy tố tụng để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của nhà sáng chế, chủ sở hữu…

Từ câu chuyện giống gạo ST25, có thể thấy việc gây dựng, bảo vệ thương hiệu là cả quá trình lâu dài và nhiều thử thách cam go. Tuy nhiên, đó là việc phải làm, không chỉ với hạt gạo mà còn nhiều sản phẩm khác nữa. Những nỗ lực như vậy nằm trong tổng thể hoạt động nhằm nâng cao nhận thức các cấp, ngành và cộng đồng doanh nghiệp về tầm quan trọng của việc xây dựng, phát triển và bảo vệ thương hiệu; tôn vinh thương hiệu sản phẩm, doanh nghiệp tiêu biểu; hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực kinh doanh, phát triển thương hiệu.

Một khi chú trọng thương hiệu sản phẩm, chúng ta sẽ tạo dựng được thương hiệu doanh nghiệp, thương hiệu vùng, miền, tiến tới nâng tầm thương hiệu quốc gia.



Hoàng Vũ (Báo Nhân Dân)